FAQ

Algemeen

Waarom is aanpassing van het zorgstelsel in Nederland nodig?
We hebben in Nederland de twee na beste zorg van Europa. Tegelijk hebben we ook te maken met trends zoals toenemende vergrijzing, een groei van het aantal mensen met chronische ziekten en alsmaar stijgende zorgkosten. Dit soort ontwikkelingen zet de kwaliteit van zorg onder druk. Omdat het systeem van gezondheidzorg in Nederland ingericht is op het behandelen van ziekte missen we structurele duurzame financiering van interventies die mensen gezond maken en houden (preventieve maatregelen). Daarmee ontbreekt ook de organisatiekracht en meten we onvoldoende wat wel en niet werkt op het gebied van gezondheidsinterventies. Wij geloven dat een duurzame kanteling naar een systeem dat ingericht is op gezondheid het tij kan keren.

Wat is ons doel en hoe willen we dat bereiken?
Wij willen ervoor zorgen dat Nederland een land blijft waar iedereen toegang houdt tot goede zorg. Daarbij geloven wij dat gezondheid meer is dan niet ziek zijn en dat er naast goede zorg ook aandacht moet zijn voor hetgeen een mens gezond maakt en houdt. Wij geloven dat we moeten streven naar een samenleving waar mensen in balans zijn, langer gezonder en gelukkiger leven en waar ieder mens naar vermogen mee kan doen. Om hieraan invulling te kunnen geven, is een duurzame verandering en een andere inrichting van het systeem nodig. Wij hebben het Kavelmodel ontwikkeld om deze verandering te bewerkstelligen.

Wat is het Kavelmodel?
Het Kavelmodel is een duurzaam model waarmee we het mogelijk maken in een bepaald gebied (de kavel), samen met de betrokken partijen, gezondheid anders te organiseren, anders te financieren en anders te monitoren. 
Met behulp van het kavelmodel worden inwoners gefaciliteerd om gezondere keuzes te maken, komen zorgprofessionals terug bij de essentie van hun werk waarin ze de mens centraal kunnen stellen en zijn systeemspelers in staat met duurzame financiering door te groeien naar een systeem waarin gezondheid en niet zorg voorop staat. 

Wat is een Kavel?
Een kavel is een exact geografisch afgesproken gebied zoals een gemeente, stad of stadsdeel. Dit gebied voldoet aan een aantal randvoorwaarden:

• Duidelijk aanwijsbare gezondheidsverbetering van de inwoners mogelijk
• Er is sprake van voldoende burgerparticipatie
• Er is een besparingspotentieel aanwezig
• Er is crisis/urgentie aanwezig als het gaat om knelpunten in het zorgsysteem
• Er is al een bestaande samenwerkingsstructuur tussen lokale partijen
• Andere bekostigingsmodellen kunnen worden geïntroduceerd 

Waarin verschilt de Kavelaanpak van andere gezondheidsprogramma’s?
Wat ons onderscheidt is dat we werken op basis van een populatiegerichte aanpak waarbij we gebruik maken van de energie en mogelijkheden van de populatie en de daarvoor verantwoordelijke systeemspelers. Wij faciliteren inwoners, aanbieders én financiers die gezamenlijk willen werken aan de beweging van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag en vervolgens naar mens en maatschappij.
Wat ons echt uniek maakt is dat wij niet inzetten in op een revolutie die onrust veroorzaakt in het huidige systeem maar we willen de kanteling van het systeem evolutionair vormgeven. Dit doen wij in gebieden waarvan we zeker weten dat zij openstaan voor deze lerende aanpak waarin samenwerking centraal staat. Om dit te garanderen hanteren we een uitgebreide onderzoeksfase waarin we kavels selecteren waarvan we zeker weten dat de noodzakelijke randvoorwaarden aanwezig zijn om het kavelmodel succesvol toe te kunnen passen.
Zodra we zeker weten dat we deze gebieden gevonden hebben geven we samen vorm aan het door ons ontwikkelde model. Dit doen we door tijdelijk extra kapitaal en kunde toe te voegen aan de kavel. Ook gebruiken we de kennis en expertise die reeds aanwezig is in de kavel. 

Wat doen wij anders?

• door de strenge selectiecriteria werken we alleen met kavels waarin alle partijen bereid zijn om het gezamenlijke belang boven het individuele belang te laten gelden. Ze zetten samen de schouders onder een duurzame kanteling en staan garant voor de consequenties.
• Investering aan de voorkant werkt als vliegwiel in de kavel. Door de populatiegerichte aanpak in combinatie met nieuwe vormen van monitoring leren we hoe groot de collateral profit is die dit oplevert en hoe we dit het beste kunnen inzetten voor een duurzame kanteling.
• Daarbij verzamelen wij data, niet enkel om te declareren en te verantwoorden maar ook om preventief, proactief en predicatief te werken.
• We laten zien wat wel en niet werkt in een kavel en delen dit met iedereen die hierin geïnteresseerd is. We werken volgens het zogenaamde creative commons principe. 

Wie zitten er achter dit model?
Stichting HealthKIC is de initiator van het Kavelmodel en wordt gefaciliteerd door de Noaber Foundation, Menzis, PGGM, Alles Is Gezondheid en het Ministerie van VWS. 

Wat zijn de verwachtingen van de deelnemende partners?
Het is voor de partners een reis met het gevoel dat het Kavelmodel weleens dé oplossing zou kunnen zijn voor de duurzame kanteling naar meer gezondheid. We willen ervoor zorgen dat het oude systeem het comfort krijgt om mee te bewegen naar een andere soort samenwerking voor het organiseren van zorg en gezondheid binnen een gebied. 
Door het onderzoek van de laatste maanden zien we ook daadwerkelijk dat de meeste knelpunten kunnen worden aangepakt door zaken anders te organiseren. Nu is het aan de praktijk om op 2 of 3 plekken in het land de volgende stap te zetten en dit te gaan onderzoeken in een specifieke regio. De founders willen dit vanuit maatschappelijk belang en met gemeenschapsgelden ondersteunen. 

In welke fase zit het Kavelmodel nu?
In 2020 gaan we met 3 tot 5 kavels aan de slag en verzamelen en verspreiden we de lessons learned. Op dit moment selecteren we de kavels, waarna per kavel een voorbereidingsfase start. Tegelijkertijd scheppen we de randvoorwaarden om het Kavelmodel uit te voeren. De aandacht ligt vooral op de governance; het uitwerken van de financieringsstructuur en het ontwikkelen van prototypen voor monitoring. Wil je een overzicht van onze tijdlijn? Klik dan hier.

Kavelselectie

Hoe zijn jullie gekomen tot de selectiecriteria van potentiële Kavels?
Op basis van internationale literatuur is geïnventariseerd welke ingrediënten aanwezig waren bij aanvang van het opzetten van populatiegerichte initiatieven aldaar. Voorbeeld hiervan is Gesundes Kinzigtal in Duitsland of Jönköping County in Zweden. De ingrediënten zijn verzameld en gestructureerd getoetst onder een groep experts op het gebied van populatiegerichte zorg in Nederland volgens de Delphi-methode. Vervolgens zijn de resultaten hiervan tijdens een latere expertbijeenkomst besproken en is bepaald welke ingrediënten rand voorwaardelijk zijn bij aanvang voor het opzetten van populatiegerichte initiatieven, de zogenaamde genoemde ‘Delphi criteria’. 

Wat zijn de Delphi criteria?
Dit zijn gedragen criteria die rand voorwaardelijk zijn om te komen tot populatiegerichte initiatieven.

• Er is een gedragen gedeelde visie over de toekomst van de zorgverlening voor de regio 
• Er is sprake van een ernstige crisis in de regio waardoor de continuïteit van de zorg onder druk staat
• Er is sprake van een overzichtelijke en eenduidige regio blijkend uit een beperkt aantal zorgaanbieders en weinig financiers
• Er is sprake van betrokkenheid van hen die de gevolgen van de crisis voelen/kunnen gaan voelen 
• De organisatiestructuur kenmerkt zich door klinisch leiderschap en/of klinisch eigenaarschap
• De knelpunten in de (toekomstige) zorgvraag van de populatie zijn in beeld 
• De regio heeft patiënten/inwoner participatie op bestuurlijk niveau 
• De samenwerkende zorgaanbieders in de regio zijn in staat om niet-zorg gerelateerde instellingen te betrekken in het bevorderen van de gezondheid van de burger 
• De regio beschikt over voldoende investeringsruimte 
• Er bestaat een zekere mate van samenwerking
• Er bestaat een zekere mate van burgerparticipatie in de zorg

Hoe hebben jullie deze criteria toegepast bij het selecteren van de potentiële Kavels?
Dit hebben we gedaan op basis van een kwantitatieve analyse. Ten behoeve van deze analyse zijn de Delphi criteria, waar mogelijk, geoperationaliseerd en gekwantificeerd aan de hand van openbare bronnen, zoals de CBS-zorgmonitor. Op wijkniveau (n=3064) is bepaald hoe deze wijk zich verhoudt ten opzichte van Nederland op (een groep) indicatoren. Vervolgens zijn de gebieden uitgevraagd die, op basis van de kennis en ervaring van het HealthKIC team, op het eerste gezicht kansrijk lijken te zijn voor de implementatie van het Kavelmodel. De resultaten van de data-analyse zijn hierna vergeleken met de voorkeurskavels. Hierbij is gekeken naar de kwalitatieve en kwantitatieve belofte van een kavel. De kwalitatieve belofte is aangenomen door het feit dat de kavel als voorkeurskavel is aangedragen. De kwantitatieve belofte is gebaseerd op de uitkomst uit de kwantitatieve analyse.

Wat is op dit moment de status van de Kavelselectie?
Er zijn 21 potentiële kavels geselecteerd die lijken te voldoen aan de randvoorwaarden om populatiegerichte initiatieven succesvol te implementeren.  Door middel van een kwalitatieve analyse en gesprekken met deze potentiële Kavels zijn er van deze groep 14 Kavels geselecteerd waarmee we de volgende fase in zijn gegaan. Op basis van vervolggesprekken met de Kavels komen we nu tot 3 à 5 Kavels waarmee we de voorbereidingsfase kunnen gaan starten. We verzamelen en verspreiden de lessons learned waarmee we in een later stadium wellicht met meer Kavels kunnen starten.

Anders Financieren

Hoe wordt een kavel gefinancierd?
HealthKIC voorziet in een investeringsfonds dat extern vermogen aan kan trekken en onder de juiste voorwaarden in kan zetten in de kavel om hiermee zowel de aanloopkosten zoals de opzet van de benodigde governance en data infrastructuur als de bekostiging van de feitelijke interventies te financieren. 
Door binnen een kavel de gezondheidszorg anders te financieren worden de stijgende zorgkosten geremd. Het bedrag dat we aan (relatieve) kostenreductie realiseren, wordt verdeeld tussen de zorgaanbieders, zorgbekostigers, het investeringsfonds en het overige komt toe aan een revolving fund (lokaal fonds die aangewend kan worden voor nieuwe interventies in de kavel). 
De zorgaanbieders krijgen een groter deel van de (relatieve) kostenreductie naarmate zij een hogere kwaliteit van zorg en gezondheid leveren. Dit wordt gemeten op basis van vooraf vastgestelde indicatoren. Het investeringsfonds ontvangt een vooraf vastgestelde vergoeding voor de lening die zij aan de kavel verstrekt hebben. Zo zorgen we voor een duurzaam financieringsmodel waarbij we kunnen focussen op zorguitkomsten en gezondheidsdoelstellingen.

Wat spreken wij af met de zorgaanbieders?
Wij gaan met de zorgaanbieders in een Kavel in gesprek en spreken met hen af dat zij afhankelijk van hun prestaties een deel van de (relatieve) besparingen ontvangen. Dit wordt vastgelegd in een contract als aanvulling op de bestaande afspraken tussen de aanbieders en de bekostigers van zorg. 

Wat wordt er bedoeld met relatieve kostenreductie?
De zorgkosten in Nederland stijgen jaar op jaar, elk jaar steeds een stukje sneller. Ons doel is niet om de zorgkosten te laten afnemen, omdat dit simpelweg niet haalbaar is door de groeiende bevolking en andere factoren zoals vergrijzing. Als wij middels het Kavelmodel ervoor kunnen zorgen dat de zorgkosten minder snel stijgen dan zonder het Kavelmodel, dan hebben we een relatieve kostenreductie gerealiseerd. Het verschil tussen de daadwerkelijk gemaakte kosten en de verwachte kosten (zonder het Kavelmodel) noemen wij de relatieve kostenreductie. Uit deze relatieve kostenreductie wordt de vergoeding voor het behalen van de doelstelling voor de zorgaanbieders, zorgbekostiger en het investeringsfonds betaald.

Gaat het kavelmodel winst uitkeren aan partijen buiten de zorg?                                                                                                  De voorfinanciering die verschaft wordt is gestructureerd als een onderhandse lening, die terugbetaald zal worden over een looptijd van tien jaar. Deze lening wordt ingezet voor de eerste set van gezondheidsinterventies. De financiering van de gezondheidsinterventies kan over meerdere jaren worden opgevraagd. Uiteindelijk is het doel dat er sprake is van minder meerkosten, waarmee bedoeld wordt dat de stijging van de gezondheidskosten wordt afgevlakt.

Om het systeem te laten functioneren na vertrek van de financier, wordt het Revolving Fund opgezet in elke kavel. Het Revolving Fund wordt jaarlijks aangevuld met een deel van de besparing, waarmee uiteindelijk nieuwe interventies gefinancierd kunnen worden zonder tussenkomst van (externe) financiers. De aanvulling van het Revolving Fund vindt plaats nadat aan de jaarlijkse rente- en aflossingsverplichting van de lening is voldaan.

Anders Organiseren

Wat is de rol van de landelijke overheid in het Kavelmodel?
Het ministerie van VWS is onderdeel van de coalitie die dit model faciliteert. Waar nodig ondersteunen zij Health KIC met kennis en kunde.

Welke regionale partijen spelen een rol binnen een Kavel?
We zetten vooral in op plekken waar urgentie is en waar gezondheidswinst te realiseren is. Welke plekken dat zijn en dus ook welke partijen relevant zijn, bepalen we met elkaar in de specifieke regio. Maar er zijn een aantal partijen die in ieder geval een actieve rol hebben in een Kavel. Dat zijn de gemeente, een zorgverzekeraar en minstens een GGZ en/of een VVT- aanbieder, een welzijnsaanbieder, een ziekenhuis en de huisartsen. Per potentiële interventie wordt er bekeken welke de partijen binnen het zorg- en sociaaldomein er nog meer nodig zijn.

Welke verplichtingen gaan de partijen in een Kavel met elkaar aan?
Het is een verplichting voor de lange termijn, het is geen pilot of proeftuin. Daarom willen we vooraf zeker weten dat alle betrokken partijen daadwerkelijk een commitment met elkaar kunnen en willen aangaan. Een inhoudelijk maar zeker ook een financieel committent op de resultaten en het behalen van de afgesproken doelen. Op basis van dit commitment én het bijbehorende plan kan een extern fonds hier tijdelijk in gaan investeren. Dit bijbehorende plan is het kavelfinancieringsplan dat we met elkaar gaan schrijven op basis van de inhoudelijke doelen van de regio en het daaruit volgende businessplan.

Welke rollen zijn er binnen het Kavelmodel?

Kavelmanager
De kavelmanager behartigt de belangen van de investeerders in de kavel.

Operator
De operator ondersteunt de kavel met organisatiekracht zodat zij in staat gesteld worden om daadwerkelijk het vliegwiel van meer gezondheid aan het draaien te krijgen. Dit doen zij door de integrator te ondersteunen met kennis, kunde, data en mankracht. Maar tevens kunnen zij de aanbieders ondersteunen in alles wat er nodig in om intern een cultuurverandering op gang te brengen waarbij professionals in the lead zijn én gedacht en gehandeld wordt vanuit het gedachtegoed van positieve gezondheid. Deze operator kan gevormd worden door partijen uit de kavel maar vanuit HealthKIC werken we samen met een aantal partijen die we, zonodig, kunnen toevoegen aan de lokale operator en waarvan we kunnen garanderen dat zij werken op de wijze die behoort bij de kavelgedachte. 

Integrator
De integrator is een te vormen entiteit waarbinnen de partijen die samenwerken binnen de kavel zich verenigen. In ieder geval moeten hierin vertegenwoordigd zijn: de aanbieders, de inwoners en de bekostigers. De integrator is verantwoordelijk voor het opstellen van het kavelfinancieringsplan, het behalen van de afgesproken doelen, het verzorgen van de juiste geldstromen én dus ook het uiteindelijke terugbetalen van de lening. 

Wat betekent het Kavelmodel voor inwoners van een Kavel?
De inwoners krijgen nadrukkelijk een stem in de integrator én dus in hetgeen er in de kavel gebeurt. Het uiteindelijke doel is dat voor de inwoners van de kavel een gezondere regio is ontstaan. Inwoners zijn niet alleen gezonder, ze voelen zich ook gezonder en gelukkiger. Hier moeten ze wel zelf ook iets voor doen. Ook voor de inwoners van de kavel betekent de paradigmashift naar meer gezondheid een verandering in gedrag. Maar met elkaar, aanbieders, bekostigers én aanbieders, wordt in de kavel uitgedacht wat daarvoor moet gebeuren en wordt het ook daadwerkelijk gedaan. 

Anders Monitoren

Wat verstaan jullie onder gezondheid?
Wij geloven dat gezondheid niet alleen samenhangt met het functioneren van lichaam en geest, maar ook met kwaliteit van leven, sociale interactie en zingeving. Dus vinden we dat er meer aandacht moet zijn voor wat een mens gezond maakt en houdt. Met als resultaat een samenleving waarin mensen in balans zijn, langer gezond blijven, gelukkiger leven en naar vermogen mee kunnen doen.

Wat meten jullie precies binnen een Kavel?
Binnen de kavel brengen we gegevens bijeen op vier domeinen: gezondheid, zorg, omgevingsfactoren en interventies/aanbod. We kijken naar gegevens die beschikbaar zijn op nationaal niveau, regionaal en lokaal niveau. We kijken ook naar persoonlijke gegevens waar deze waarde toevoegen (bijvoorbeeld CBS microdata), maar gebruiken alleen de uitkomsten zoals toegestaan - op geaggregeerd niveau en volgens de huidige privacyrichtlijnen van de AVG.
Voor gezondheid kijken we bijvoorbeeld naar zelf gerapporteerde gegevens over ervaren gezondheid, gezondheidskenmerken (bijv. de GGD Gezondheidsmonitor). Voor ziekte kijken we onder andere naar welke aandoeningen voorkomen, zorgkosten uit de verschillende wetten en gebruik van voorzieningen. We kijken ook naar omgevingsfactoren die (op basis van onderzoek) een invloed kunnen hebben op gezondheid, bijvoorbeeld de fysieke omgeving (aanwezigheid van groen of sportvoorzieningen, luchtkwaliteit), maar ook de financiële situatie of gegevens over schuldhulpverlening. Ten slotte brengen we het aanbod in kaart uit bijvoorbeeld zorgvoorzieningen (ziekenhuizen, huisartsen), maar ook in aanbod van gezondheidsinterventies zoals leefstijlcoaches, sportvoorzieningen of voorzieningen in het sociaal domein.

Hoe komen jullie aan jullie data?
Wij brengen data bijeen uit bestaande bronnen. Deels betreft dit open data en soms speciaal voor ons verzamelde data op basis van gemaakte afspraken binnen de privacy-richtlijnen. Wij maken o.a. gebruik van data van CBS, RIVM en Vektis – maar ook van regionale onderzoeken en lokale instellingen zoals ziekenhuizen, gemeentes en welzijnsorganisaties.

Op welke manier houden jullie rekening met privacy van de inwoners binnen een Kavel? 
Persoonlijke data wordt niet door HealthKIC opgevraagd of verwerkt. We werken samen met organisaties en onderzoekers die persoonlijke data mogen verwerken volgens de bestaande privacyrichtlijnen en geaggregeerde resultaten kunnen delen voor onderzoek en analyse.