HealthKIC: de WRR schetst urgentie om zorgbeleid anders te organiseren

De raad adviseert de regering op een andere manier zorgbeleid te maken en een meer actieve rol in te nemen. En constateert dat het huidige zorgbeleid veelal vanuit financiële houdbaarheid is ingestoken terwijl dit ten koste van kwaliteit en toegankelijkheid kan gaan. De WRR bepleit scherpere keuzes die gericht moeten zijn op verbetering van de (gezonde) levensverwachting, op versterking van kwaliteit en toegankelijkheid en op de balans tussen mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak.

Gezondheid is meer dan niet ziek zijn

Als HealthKIC hebben we de publicatie met veel belangstelling gelezen. De geschetste urgentie delen wij, net als de belangrijkste conclusies en aanbevelingen. Daarnaast hechten wij aan een meer prominent signaal om de verantwoordelijkheid voor gezondheid te beleggen naast het aanscherpen van het zorgbeleid. De missie van HealthKIC is een fundamentele kanteling van zorg naar gezondheid te realiseren zodat enerzijds iedereen een gelijke kans heeft op een gezond en zinvol leven en anderzijds (mede hierdoor) de zorg goed en toegankelijk blijft. Door meer te investeren in gezondheid vergroten we voor iedereen de kans op een zinvol leven. Daarnaast hoeven we minder gezondheidsschade achteraf te repareren. Daarom wil HealthKIC dat gezondheid een vanzelfsprekendheid is: een basisprincipe voor de inrichting van de samenleving. Met systemen die gezonde keuzes en gedeelde verantwoordelijkheid stimuleren.

Huidige inrichting zorg sluit niet aan op het complexe vraagstuk dat voorligt

De huidige inrichting van de zorg is tot stand gekomen doordat we vaak ziektegericht werken of met andere woorden: een stukje van de mens repareren. Een stukje van het geheel. Tegenwoordig weten we veel meer over de determinanten voor gezondheid, over verschillende oorzaken en over de samenhang tussen vraagstukken en de impact ervan op onze gezondheid. Vergrijzing, sociaaleconomische status, armoede, psychische gezondheid, voeding, participatie en onze leefomgeving beïnvloeden elkaar. We zien daarbij een toename aan chronisch zieken, mensen met multimorbiditeit en een toename aan gezondheidsverschillen. De complexiteit neemt toe en de gezondheidszorg raakt meer en meer uitgeput. Mede doordat deze inrichting niet meer passend is bij het complexe vraagstuk dat voorligt.

Determinanten van gezondheid

We delen de conclusies en pijlers ten aanzien van de zorg. Het verbaast ons echter dat aanbeveling 7[1] vanuit het perspectief van zorg is opgevat. Wanneer we willen inzetten op een brede gezondheid en preventie is het namelijk van belang ons te realiseren dat er vele determinanten zijn voor gezondheid. Onze gezondheid wordt grotendeels beïnvloed door gedragsdeterminanten (40 %) en door fysieke en sociale omgevingsdeterminanten (40 %). Daarnaast zijn ook biologische factoren en de gezondheidszorg van invloed. Dit toont aan dat het inzetten vanuit gezondheid een integrale focus vraagt en dit betekent dat het werken aan brede gezondheid en preventie vraagt om het nemen van een gezamenlijke verantwoordelijkheid door alle betrokkenen. Wij bepleiten dan ook het toevoegen van een aanvullende conclusie: de integrale verantwoordelijkheid voor gezondheid is in het huidige stelsel niet belegd.

Aanbevelingen: anders organiseren, anders financieren, anders monitoren

Ons werk is gebaseerd op Population Health Management waarbij we de gezondheid van een populatie bevorderen met specifieke aandacht voor verschillen binnen de populatie. De focus wordt verlegd van zorg naar bevorderen van gezondheid. Dit vraagt structurele integrale financiering om mensen gezond te houden, monitoring van het effect van interventies op gezondheid en het veel breder organiseren van gezondheid en zorg vanuit een regionale verantwoordelijkheid. Als HealthKIC vinden wij het van belang om naast alle aanbevelingen die nodig zijn om de goede zorg in Nederland te behouden óók een aantal aanbevelingen mee te nemen die meer gericht zijn op het werken vanuit gezondheid. Wat ons betreft is het volgende belangrijk:

• Aanbeveling 1: Leer van de koploper-regio’s over wat er nodig is om regionale integrale verantwoordelijkheid voor gezondheid door samenwerking te realiseren en vertaal dat in passend beleid dat landelijke dekking mogelijk maakt;
• Aanbeveling 2: Maak ruimte voor een regionale integrale data-infrastructuur die het mogelijk maakt om regionaal integraal te monitoren op gezondheid en passende keuzes te maken op basis van wat wel én niet werkt;
• Aanbeveling 3: Geef ruimte aan alternatieve en additionele financieringsvormen die bijdragen aan het realiseren van regionale samenwerking ten behoeve van een gezonde populatie.

Alleen wanneer we meer oog krijgen voor wat mensen gezond houdt, kunnen we de zorg optimaliseren. Laten we daar de komende decennia werk van maken met elkaar!